19/03/2024

Kościół w Budzistowie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Prace konserwatorskie zrealizowane w ramach zadania pn. „Konserwacja elewacji – etap I – elewacja wschodnia wraz z izolacją fundamentów w Kościele Św. Jana Chrzciciela w Budzistowie”

 

 Przebieg prac konserwatorskich

Dezynfekcja mikrobiologiczna i zmycie elewacji środkami czyszczącymi

Usunięcie wtórnych spoin, wstawek i kitów cementowych

Wzmocnienia strukturalne cegieł

Usunięcie cegieł osłabionych i zniszczonych

Szycie murów w technologii BruttSaver

Przemurowania na materiale dopasowanym do oryginału

Założenie izolacji pionowej

Spoinowanie elewacji zaprawą wapienno trasową

Wykonanie laserunków

Hydrofobizacja powierzchniowa

 

 

Konserwacja elewacji wschodniej  kościoła w Budzistowie 2017 r.

etap I

– prace zakończone, odebrane i rozliczone

Całkowity koszt zadania                                          90.316,92 zł

 Gmina Kołobrzeg                                                      50.000,00 zł

 Starostwo Powiatowe Kołobrzeg                            25.000,00 zł

 Urząd Marszałkowski                                               11.434,12 zł

 Środki własne                                                            5.021,08 zł

 

Konserwacja elewacji północnej i południowej z fundamentami  kościoła w Budzistowie rok 2018 – etap II

– prace rozpoczną się w sierpniu 2018 r.

 

Całkowity koszt zadania                                          205.000,00 zł

 Gmina Kołobrzeg                                                      50.000,00 zł

 Urząd Marszałkowski                                               20.000,00 zł

Fundusz kościelny                                                     100.000,00 zł

 Środki własne                                                            35.000,00 zł

 

 

Mówiąc o kościele św. Jana Chrzciciela, trzeba pamiętać, że obecny stan obiektu jest zupełnie różny od jego stanu ze średniowiecza. Dzisiejsza bryła kościoła powstała w wyniku nawarstwienia się dwóch etapów budowlanych oraz kilku prac restauracyjnych. W I połowie XIII wieku, świątynia została wzniesiona z cegły, jako niewielka budowla salowa, stanowiąca obecnie nawę kościoła. Obiekt był orientowany, z wieżą wbudowaną w elewację frontową, z nawą krytą dwuspadowym dachem. Wejście stanowiły dwa naprzeciwległe portale boczne: północny i południowy. Ślady po pierwotnych oknach części nawowej nie przetrwały do dziś.

W XV wieku, przy wschodniej ścianie kościoła zbudowano trójboczną absydę o wysokim, stożkowatym nakryciu, trzech oknach ostrołukowych oraz sklepieniu krzyżowo-żebrowym. Przebudowano portale boczne, nieznacznie je powiększając. Niestety, brakuje więcej informacji na temat prac budowlanych w tym czasie. Historycy, na podstawie wątku cegieł, opowiadają się także za tym, że absyda została zbudowana na miejscu wcześniejszej, XIII-wiecznej.

Nastanie reformacji przyczyniło się do znacznej dewastacji obiektu, którą pogłębiły zniszczenia powstałe podczas wojny 30-letniej. Sytuacja była na tyle beznadziejna, że w 1632 roku pojawiły się głosy o rozbiórce kościoła. W 1670 roku świątynia została odbudowana ze zniszczeń. Oknom części nawowej nadano kształt prostokątny. Na mury nałożono cienką warstwę różowego tynku. Prawdopodobnie naprawiono także dach. W 1690 roku dla kościoła ufundowano nowe wyposażenie. Niestety, podczas rosyjskiego oblężenia Kołobrzegu w 1758 roku, świątynia została zniszczona. 14 lipca 1776 roku ma miejsce uroczystość poświęcenia odbudowanego kościoła z funduszy mieszkańców okolicznych wiosek. To właśnie wtedy mury zostały pokryte grubszą warstwą ciemnoróżowego tynku. Kościół wyraźnie nie miał szczęścia. W 1807 roku został uszkodzony podczas francuskiego oblężenia twierdzy Kołobrzeg. Przepadło wtedy bezpowrotnie wyposażenie świątyni. Odbudowa i przebudowa przeprowadzona w 1824 roku, nadała obiektowi nowy wygląd. W elewacji zachodniej wybito portal, a w górnej części wzniesiono ryglową wieżyczkę krytą gontem. Portale boczne zamurowano, a całą świątynię pokryto kolejną warstwą tynku. Kapitalny remont kościoła przeprowadzono w 1890 roku. Wykonano nowy dach, w części nawowej wypruto po dwa neogotyckie okna, naprawiono sklepienie absydy oraz wieżę, a także uzupełniono braki otynkowania zaprawą cementową.

W marcu 1945 kościół został uszkodzony po raz kolejny. Na przełomie lat 50-tych i 60-tych oraz w latach 80-tych ma miejsce odbudowa. Położono drewniane sklepienie nad nawą, naprawiono więźbę dachową, a dach pokryto dachówką. Uzupełniono sklepienie w absydzie. Usunięto tynki na zewnątrz świątyni. W zachodniej części nawy wzniesiono drewnianą emporę. Wieżyczkę pokryto gontem. Portale boczne zostały pozostawione w formie blend. W 1998 roku w wieżyczce wstawiono dzwon – św. Kacper. W roku 2000 przeprowadzono remont dachu kościoła, położono nową dachówkę oraz odrestaurowano mury na zewnątrz świątyni.

Kościół św. Jana Chrzciciela jest jedynym zachowanym obiektem z wczesnośredniowiecznej architektury ceglanej Starego Miasta. Wyposażenie jego wnętrza jest bardzo skromne. Na wzmiankę zasługuje współczesna figura św. Jana Chrzciciela. Z punktu widzenia historii sztuki, obiekt reprezentuje typ kościoła o przejściowym charakterze stylistycznym (przełom stylu romańskiego i gotyckiego) i należy do dość rzadkich w skali polskich budowli salowych z absydą trójboczną, krytą stożkiem.